نکات ایمنی هنگام وقوع زلزله

• اگر در ساختمان های بلند زندگی می کنید. به محل ایمن تر و کم خطرتری که قبلاً در آپارتمان شناسایی کرده اید ، پناه ببرید.
• اگر در طبقه ی اول زندگی می کنید سعی کنید خود و همراهانتان را به سرعت از ساختمان خارج کنید و به فضای باز ببرید.
• اگر در طبقات بالاتر زندگی می کنید و نمی توانید خود را به طبقات پایین برسانید ، می توانید زیر یک میز یا نیمکت در کنار دیوار پناه بگیرید تا اشیایی که به زمین سقوط می کنند ، به شما صدمه نزند. ریزش شیشه های شکسته و نماهای ساختمان ها در بیرون از ساختمان بسیار خطرناک است. و باید هنگام خروج از ساختمان بسیار مراقب باشید.
• از آسانسور استفاده نکنید ، چون قطع برق می تواند شما را در آسانسور محبوس کند.
• اگر هنگام زلزله خارج از ساختمان هستید اولین کاری که باید انجام دهید آن است که سر خود را در مقابل اشیاء در حال سقوط محافظت کنید. برای این منظور می توانید از کتاب ، کیف دستی یا وسایل مشابه استفاده کنید. اگر چیزی در دسترس نبود با دست های خود این کار را انجام دهید. پشت دست ضخیم تر و محکم تر از کف دست است ، پس دو دست خود را به حالت قلاب روی سر قرار دهید.
• از ساختمان ها و کابل های برق دور شوید. خطر سقوط اشیاء از ساختمان ها و دیوارهای خارجی بناها بیشتر از جاهای دیگر است.
• از کوچه های تنگ و باریک عبور نکنید و در طول ساختمان ها ندوید ، چون احتمال خطر ریزش برخی از دیوارها وجود دارد.
• از ایستادن در ساحل رودخانه ها یا لبه ی صخره ها خودداری کنید زیرا لغزش زمین می تواند سبب ریزش صخره شود.
• اگر به هنگام زلزله در مکان های عمومی مانند سالن تئاتر ، سینما و . . . بودید. بهترین کار برای شما پناه گیری در همان محل و محافظت کردن از سر و گردن می باشد.
• اگر به هنگام زلزله در داخل اتومبیل هستید به تدریج و آهسته اتومبیل را به سمت راست جاده هدایت کنید تا سمت چپ خیابان برای عبور خودروهای امداد باز باشد. در داخل اتومبیل بمانید و رادیو را روشن کنید تا از اخبار و اطلاعات و نیز هشدارهای مربوط به زلزله آگاه شوید (ارغایی ، 1383 ، ص 12-8).

امداد رسانی پس از وقوع زلزله :

• خود را برای پس لرزه ها آماده نمایید. پس لرزه ها هر چند ضعیف تر از زلزله اصلی هستند ، ولی باعث تخریب ساختمان های ضعیف می شوند.

پس لرزه ها می توانند در اولین ساعات ، روزها ، هفته ها ، حتی ماه ها ، پس از زلزله رخ دهند.

• به همسایه خود کمک کنید. به خصوص آنان که افراد نیازمند مانند اطفال ، سالمندان یا افراد ناتوان در بین آن ها هست.
• خارج از ساختمان های تخریب شده قرار بگیرید. زمانی به خانه باز گردید که مراجع ذی صلاح امنیت آن را تأیید کرده اند.
• داروهایی که روی زمین ریخته شده ، مواد رنگ بر ، گازوئیل یا دیگر مایعات محترقه را سریع پاک کنید. چنانچه بوی گاز یا دود ناشی از سوختن مواد شیمیایی را استشمام کردید ، محل را ترک کنید.
• عصبی نباشید چرا که کارهای زیادی را باید به انجام برسانید.
• آتش های کوچک را خاموش کنید و خطرات احتمالی آتش سوزی را مد نظر قرار دهید.
• افراد مجروح را هرگز جا به جا نکنید ، مگر آنکه خطر دیگری آنان را تهدید نماید. در صورت امکان از افراد مجرب بخواهید در این مورد تصمیم بگیرند.
• مراقب باشید روی ساختمان هایی که پی ریزی محکمی ندارند ، حرکت نکنید چرا که احتمال وقوع پس لرزه زیاد است.
• از رادیو باتری دار برای کسب اطلاعات و خبر و این که چه خطرات دیگری در کمین است و چه باید کرد ، استفاده نمایید (معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان جوانان ، 1382 ، ص 19-17).

تجربه نشان داده است که بیشترین اقدامات نجات و کمک رسانی قبل از رسیدن نیروهای امدادی ، توسط افرادی که در محل فاجعه حضور دارند انجام می گیرد. البته در برخی از موارد هم به علت بی اطلاعی و نا آگاهی افراد حوادث نامطلوبی رخ می دهد.

بنابراین لازم است که قبل از وقوع زلزله کلیه افراد از نکات ضروری اطلاع حاصل کنند. و با تمرین کافی ، مهارت لازم را به دست آورند (رضایی پناه ، 1373 ، ص 24).

 نتیجه

به علت واقع شدن ایران روی کمربند لرزه خیز آلپ ـ هیمالیا ، احتمال وقوع زلزله در نقاط مختلف آن برای متخصصان قطعی است. وقوع زلزله به عنوان یکی از مهمترین پدیده های طبیعی بر تمامی ابعاد زندگی جوامع ، تأثیر می گذارد و در صورت عدم آمادگی جامعه در برابر آن ، تلفات انسانی و خسارات اقتصادی بسیاری را موجب می شود.

از میان گروه های سنی مختلف ، کودکان و نوجوانان جزء آسیب پذیرترین افراد جامعه هستند و نتایج آمار و تحقیقات نیز این مطلب را تأیید می کند. از سوی دیگر تعداد قابل توجه دانش آموزان کشور لزوم آموزش این گروه ها و آماده سازی مدارس در برابر این پدیده طبیعی را ایجاب می کند. به علاوه تجربه موفق سایر کشورها نشان داده است که پیشگیری و آمادگی برای کاهش خطرات ناشی از وقوع زلزله ـ که با دستاوردهای علم امروز قابل پیش بینی زمانی دقیق نیست ـ تا حد قابل توجهی میزان اثرات نامطلوب آن را کاهش می دهد.

برای ایجاد آمادگی لازم است تا افراد جامعه ابتدا به لزوم و اهمیت مسأله آشنا شوند و آن را بپذیرند ، توصیه ها و دستور العمل های کارشناسان را بیاموزند و آن ها را به کار برند. این کار نیاز به ایجاد فرهنگ ایمنی و «آمادگی در برابر زلزله» در افراد دارد.

منابع

1. ارغایی ، عبدالرضا، 1383 ، چگونه خطرات بلایای طبیعی را کاهش دهیم ، نشر مؤسسه آموزش عالی ـ علمی کاربردی هلال ایران.
2. بهاور ، منوچهر ، 1371 ، پیش بینی زلزله ، نشر : مؤسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
3. بیضایی ، بهروز ، 1374 ، بلایای طبیعی ، چاپ شفق تهران.
4. رضایی پناه ، نادیا ، 1373 ، آمادگی در برابر زلزله ، چاپ از : شرکت چاپ و نشر ایران.
5. سعیدی رضوانی ، محمود ، 1377 ، آمادگی در برابر زلزله ، ناشر : چاپ و نشر کتاب های ایران.
6. معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان جوانان ، 1382 ، چاپ اول.

منابع :

سایت علمی و پژوهشی آسمان

http://www.asemankafinet.ir